Güncelleme: 11/08/2022
Patent foramen ovale (PFO) kalp içindeki küçük bir açıklıktır. Bu açıklık sağ ve sol kulakçık arasındadır. PFO bu iki kulakçık arasında kan geçişini sağlar. Doğumdan önce henüz anne karnındayken bu açıklık normaldir. Çünkü oksijenli kan akciğerlere uğramadan doğrudan bu delik yardımı ile dolaşıma girer. Doğumdan sonra akciğerler devreye girdiği için sağ ve sol kulakçık arasında böyle bir geçişe artık ihtiyaç kalmaz. Çoğu bebekte delik kendiliğinden kapanırken bazılarında açık kalır. PFO toplumda yaygındır ve her dört kişiden birinde görülür.
Fotoğraf: Dilek Necioğlu Örken
Çoğu kişide hiçbir belirti ve bulgu yoktur. Bazı kişiler başka amaçla yapılan incelemeler sonucunda PFO’ları olduğunu öğrenirler.
Bazı kişilerde ise probleme neden olabilir. Bazı PFO’lar felç nedeni olabilir. Bacak toplar damarlarında oluşan pıhtı koparak kalbe gelir ve sağ kulakçığa girer. PFO varsa oradan sol kulakçığa oradan da sol karıncığa geçerek beyne gider. Ve beyin damarlarını tıkayarak felce neden olur.
PFO ekokardiografi ile sağdan sola geçisin gösterilmesi ile saptanabilir. Ayrıca transkranial Doppler ile de saptanabilmektedir.
Kriptojenik inme, geniş arterlerde kireçlenmeye bağlı tıkanma, kalp kaynaklı embolik inme ve küçük damar hastalığına bağlı inme tanılarını dışlayacak yeterli inceleme yapıldıktan sonra nedeni saptanamamış inmelere verilen isimdir. Kriptojenik inme tanısı alan genç hastalar PFO açısından araştırılmalıdır. Kriptojenik inmesi olan bir kişide saptanan PFO toplumda sık görüldüğü için yine de tesadüfi bir birliktelik olabilir. PFO’nun bir inmeden sorumlu olabileceğini gösteren bazı özellikler vardır. Bunların bir kısmı hastaya, bir kısmı PFO’ya bir kısmi da hastalığın oluş şekline bağlıdır.
1. Hastanın 55 yaşın altında olması, inme için bilinen klasik risk faktörleri olan yüksek tansiyon, şeker, geçirilmiş inme ya da geçici iskemik atak ve sigara içiminin olmaması
2. PFO’nin geniş olması, yanı sıra atrial septal anevrizma görülmesi ve de sağdan sola şiddetli geçiş saptanması, eş zamanlı olarak bacak toplar damarlarında ya da akciğerde pıhtı gösterilmesi ya da olayın araba/uçak yolculuğu gibi uzun hareketsiz kalmaya yol açacak bir durum sonrasında görülmesi
3. Olayın ıkınmaya neden olan hareketler sonrası gerçekleşmesi
Kriptojenik inme nedeni ile tetkik edilen ve transtorasik ekokardiyografi ya da Transkranial Doppler ile PFO saptanan kişilerde eğer PFO tedavi edilecekse transözofageal ekokardiyografi dediğimiz ve endoskopik olarak kalbi inceleyen tetkikin yapılması gerekir. Böylece PFO’nun özellikleri ve çevre yapılar daha ayrıntılı değerlendirilir.
Her ne kadar gözlemsel çalışmalar ile auralı migreni olanlarda PFO’nun daha fazla görüldüğü söylenmiş olsa da toplum temelli yapılan iki büyük çalışma bu gözlemleri doğrulamamıştır.
Auralı migreni olan kadınlarda özellikle de doğum kontrol hapı ve/veya sigara kullanıyorlarsa inme riskinin arttığı bilinmekte. Auralı migreni olan ve inme geçiren kişilerde PFO %84 oranında görülmekte.
PFO çoğu kimseye bir zarar vermez ve tesadüfen saptanan PFO’ların tedavi edilmesi gerekmez. Eğer felç geçirdiyseniz ve bu felciniz kesinlikle PFO’ya bağlı ise doktorunuz size bazı tedaviler önerebilir. Bunlar aspirin ya da warfarin gibi kan sulandırıcılar ya da deliğin kapatılma tedavileri olabilir.
Ayrıca bacak toplardamarlarınızda pıhtı oluşmaması için bazı önlemler önerilebilir. Bunlar uzun süre oturmamak ya da aynı pozisyonda hareketsiz kalmamak, uzun seyahatler sırasında 2 saatte bir kalkıp dolaşmak, otururken sık sık pozisyon değiştirmek ve bacakları oynatmak ve sigara içmemektir.
